Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Mart 2015)
— Özbekistan’da 29 Mart’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 4 aday yarışacak. Cumhurbaşkanı İslam Kerimov’un, parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran Liberal Demokrat Parti’nin adayı olduğu pazar günkü seçimde, 1990 yılından bu yana görevde bulunan Kerimov’un rakipleri Halk Demokrat Partisi lideri Hatamcan Ketmanov, Adalet Sosyal Demokrat Partisi lideri Nariman Umarov ile Milli Diriliş Demokrat Partisi’nden hukukçu Akmal Saidov olacak. Kayıtlı 20 milyon 895 bin 572 seçmenin bulunduğu ülkede 135 seçim bölgesinde 9 bin 35 sandık kurulacak. Seçimi Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Şanghay İşbirliği Örgütü gözlemcilerinin yanı sıra 50’ye yakın ülkeden 300’den fazla gözlemci izleyecek. Ayrıca 430 gazeteci de seçimleri izlemek için akredite edildi.
— Moldova’nın Gagavuz Özerk Cumhuriyeti’nde 22 Mart-Pazar günü bölge başkanlığı seçimleri düzenlendi. Seçmenlerin yüzde 53,21’inin oyunu alan İrina Vlah, siyasi rakiplerini geride bırakarak Gagavuzya Özerk Cumhuriyeti Başkanlık seçimlerini ilk turda kazandı. Böylece Gagavuzya özerkliğin 20 yıllık tarihinde ilk kez bir kadın başkana üstelik de ilk turda sahip oldu. Vlah seçimlerden sonra yaptığı açıklamada, “Türkiye, bizim stratejik ortağımızdır ve ben, bu ortaklığı sürdürme niyetindeyim” dedi.
— Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko ve Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazabayev ile Astana’da bir araya gelen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Üç ülke arasında parasal birlik kurmayı konuşmanın vakti geldi” dedi. Görüşmede Avrasya’daki ekonomik entegrasyon sürecini ele aldıklarını belirten Rus lider, “Omuz omuza yaptığımız çalışmalar neticesinde, mevcut ekonomik tehditlere karşı koymak ve ortak pazarımızı korumak daha kolay olacak” diye konuştu. Kazak lider Nazarbayev ise Avrasya Ekonomik Birliği ülkelerinin krizden çıkmak için ortak plana ihtiyaçları olduğunu belirtti.
— Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, siyasi diyaloğu derinleştirmeyi hedefleyen ve ilişkilerin gelişmesine ivme kazandırmak amacıyla bazı Avrupa Birliği ülkelerinde temaslarda bulunuyor. Atambayev, 23 Mart-1 Nisan arasında Avusturya, Fransa, İsviçre, Belçika ve Almanya’yı ziyaret ediyor. Atambayev’in Avrupa ziyaretleri sırasında görüşeceği liderler arasında, Avusturya Cumhurbaşkanı Heinz Fischer, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck ve Başbakan Angela Merkel, İsviçre Konfederasyonu Başkanı Simonetta Sommaruga, Belçika Kralı Louis Philippe, Avrupa Parlamentosu Başkanı Martin Schulz, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker ve Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk da bulunuyor.
— İnşasına bu yıl başlanacak olan Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan Doğalgaz Boru hattının maliyetinin 7,6 milyar dolar olacağı bildirildi. Türkmenistan’dan başlayıp Afganistan ve Pakistan üzerinden Hindistan’a ulaşacak doğalgaz boru hattının uzunluğunun 1814 kilometreyi bulacağı belirtildi. Hat, Afganistan’ın Herat ve Kandahar şehirlerinden geçerek Pakistan’ın Ketta ve Multan şehirleri üzerinden Hindistan’ın Pencap kentine ulaşacak. Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan Doğalgaz Boru hattı kapasitesinin yılda 38 milyar ya da günde 90 milyon metreküp olacağı ön görülüyor.
— Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Sarayında gerçekleştirdikleri baş başa ve heyetlerarası görüşmelerin ardından, Türkiye-Ukrayna Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin dördüncü toplantısına başkanlık etti. Görüşmeler sonrasında Poroşenko’ya “değerli dostum” diyerek hitap eden Erdoğan, baş başa ve heyetler arası görüşmelerin 3 saati aştığına dikkati çekerek, “Türkiye dostu ve komşusu Ukrayna ile stratejik ortaklık ilişkisini daha da ilerletmeye hazırdır. Stratejik ortaklık demek; iki ülkenin kritik durumlarda aynı konularda paylaşım yapabilmesi demek. Biz, bu ortaklığın gereği neyse onu yapmanın gayreti içindeyiz ve bugün burada onun için varız” diye konuştu. Erdoğan, Türkiye’nin, Kırım dahil Ukrayna’nın egemenliğine, siyasi birliğine ve toprak bütünlüğüne olan desteğini de bir kez daha ifade etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ukrayna yönetiminin kriz sürecinde ülkelerine olan sadakatlerini ortaya koyan Kırım Tatar Türkleri başta olmak üzere tüm etnik ve dini grupların haklarını tanıyan ve koruyan tavrının devam etmesini diliyoruz. ” dedi. Görüşmelerde 50 milyon dolarlık bir kredinin Ukrayna’ya sağlanmasına karar verildiğine dikkati çeken Cumhurbaşkanı Erdoğan, yerlerinden edilmiş kişiler için kullanılmak üzere de 10 milyon dolarlık insani yardımı Ukrayna hükümetine hibe olarak sağlama kararı aldıklarını söyledi. Erdoğan, “Komşuluğumuzun, stratejik ortaklığımızın gereği olan bu yardımlarımızın Ukraynalı dostlarımıza hayırlı olmasını diliyorum” açıklamasında bulundu.
— Azerbaycan doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak, kısa adı TANAP olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nde ilk kazma vuruldu. Kars’ta yapılan tören, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımıyla gerçekleşti. TANAP’ın özgün bir proje olduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “TANAP tüm projelerin içinde güzergahı ve hedefleriyle ayrı bir öneme sahip. Bu proje başka hiçbir projenin alternatifi değildir. Bu projeye alternatif başka bir proje yoktur” dedi. Erdoğan, “Güney Gazı Koridoru” tamamen hayata geçirildiğinde Avrupa ile Hazar arasında güçlü bir bağ oluşturulacağını belirterek “Bu projeye Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye’den ziyade tüm Avrasya coğrafyasının ihtiyacı var” değerlendirmesini yaptı. Irak ve Suriye normale dönünce Ceyhan’ın kapasitesinin artacağına işaret eden Cumhurbaşkanı, hedeflerinin Türkiye’yi bölgesinin enerji dağıtım merkezi haline getirmek olduğunu kaydetti. Projeyle, Azerbaycan Şah Deniz doğalgaz alanından çıkarılan gaz, Türkiye üzerinden Avrupa’ya transfer edilecek. Projenin maliyeti yaklaşık 10 milyar dolar. 1850 kilometre uzunluğundaki hat, Türkiye’nin 20 ilinden geçecek ve Yunanistan sınırında Edirne’nin İpsala ilçesinde son bulacak. Boru hattının yüzde 80’ini Türk şirketler yapacak, 5 binden fazla kişiye istihdam sağlanacak. 31 milyar metreküpe kadar gaz taşıyacak hattan Türkiye’ye ilk gaz akışının 2018’de gerçekleşmesi planlanıyor.
— 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi’nin 100. yıl dönümü dolayısıyla Türkiye’nin bütün illerinde ve yurt dışında birçok ülkede anma etkinlikleri düzenlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Göğüs Göğüse Kalp Kalbe Çanakkale Sergisi”nin açılış törenine katıldı. Erdoğan, Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi’nin 100. yıl dönümü dolayısıyla 18 Mart Stadı’nda düzenlenen resmi törene de mesaj gönderdi. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Şehit Yakınları ve Gaziler Daire Başkanlığı tarafından Çanakkale’de Deniz Zaferi’nin 100’üncü yılı dolayısıyla düzenlenen etkinlikte, 81 ilden 162 şehit annesi, kız kardeşi ve eşi, şehitlikleri gezdi. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından, 18 Mart Çanakkale Zaferi ve Şehitler Günü dolayısıyla 81 il ve 957 ilçede, sabah namazında anma programı düzenlendi. Hacı Bayramı Veli ve Maltepe camilerindeki programlarda Çanakkale şehitleri için Kur’an-ı Kerim okundu ve dualar edildi. Bakü Türk Şehitliği’nde bir tören düzenlendi.
— Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, İran Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı Abbas Ahundi’yle bir araya geldi. Yılmaz, İran ziyaretinde yaptığı görüşmelerin olumlu geçtiğini ifade etti. Yılmaz, Türkiye’nin ulaştırma alanındaki tecrübelerini İran’la paylaşmaya hazır olduğunu belirterek, “Biz bu kapsamda havaalanları, otoyollar, köprüler ve demiryolu taşımacılığındaki deneyimlerimizi İran ile paylaşmaya hazırız” dedi. Türkiye’nin hedeflerinden birinin de komşularıyla özellikle de İran ile ilişkilerin geliştirilmesi olduğunu aktaran Yılmaz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İran ziyaretinin de önemine değindi. İran Ulaştırma ve Şehircilik Bakanı Abbas Ahundi de Cevdet Yılmaz’ın ziyaretinden duyduğu memnuniyeti dile getirerek, “Biz, her iki ülkenin de yararına olacak iyi ve olumlu anlaşmaların imzalanması için Türkiye Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan’ın İran ziyaretini bekliyoruz” diye konuştu. Ahundi, “İran hükümeti daima, Türkiye hükümeti ile ilişkilerin daha fazla geliştirilmesi iradesine sahiptir.” dedi.
— Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin St. Petersburg’da bir araya geldi. Görüşme sırasında, iki ülke lideri, ticari, ekonomik, yatırım, yakıt, enerji, kültür, sosyal ve diğer alanlarda Kırgızistan-Rusya işbirliğinin güncel konularını ele aldı. Atambayev ve Putin, ortak projelerin uygulanmasını inceledi ve Avrasya Ekonomik Birliği çerçevesinde ikili etkileşim yönleri üzerinde görüş alışverişi düzenledi. Önümüzdeki ekonomik entegrasyon konularına değinen Rusya Devlet Başkanı, nihai hedefin Kırgızistan ekonomisinin Rusya, Kazakistan, Belarus, Ermenistan ekonomisine uyum sağlaması olduğunu belirtti. Putin, Kırgızistan’ın Aralık 2014’te kabul edilen Avrasya Ekonomik Birliği üyeliğine değinip, “Nihai hedefimiz, Kırgızistan ekonomisini Rusya, Belarus, Kazakistan ve Ermenistan ekonomileriyle uyumlu hale getirmek. Bu, ulaşılması mümkün olan bir hedef. Belirlediğimiz hedefe ne kadar erken ulaşırsak o kadar iyi olur” dedi. Kırgızistan Avrasya Ekonomik Birliği’ne Aralık 2014’te kabul edilmişti. Ülkenin, gelecek Mayıs ayında birliğe tam üye olması bekleniyor.
— Rusya Federal Göç Servisi 2015 yılının 20 Ocak günü itibariyle ülkede 544 bin 956 Kırgızistan vatandaşının yaşadığını açıkladı. Bu sayının geçen yıla göre ciddi bir değişikliğe uğramadığı bildirildi. Bu rakam Kırgızistan’ın yüzde 10’una tekabül ediyor. Rusya’da Kırgızların sayısının azalmaması Rus Rublesinin değer kaybetmesinden dolayı göçmenlerin ülkelerine toplu dönüş yaptıklarının gerçek olmadığının delili olarak değerlendirildi.
— Şiirlerinde ilk defa Türklük şuuru doğrultusunda kavramlar kullanan Ali Şîr Nevaî’nın şiir divanı Japonya’da yayınlandı. Divanın 876 Tarihli Kahire nüshası, Japonyalı Profesör, Dr. Nubu Eki Kundu tarafından basıldı. Divanın özelliği Ali Şîr Nevaî’nın yaşadığı dönemde yazılı hale getirilmiş olması. Kitap, Kahire kütüphanesinde bulunduktan sonra Dr. Nubu Eki Kundu tarafından mikrofilm vasıtasıyla Japonya’ya götürülmüştü.
— Yunus Emre Enstitüsü, 18 Mart Şehitleri Anma Günü ve Çanakkale Zaferi’nin 100’üncü yıldönümü nedeniyle “100 Yıllık Barış Çanakkale” kafilesi oluşturdu. Bakü Türk Kültür Merkezi vasıtasıyla 18-35 yaş arası 25 gençten oluşan “100 Yıllık Barış Çanakkale” kafilesi, 12-22 Mart tarihleri arasında Çanakkale’yi de içeren bir turla Osmanlı’nın kuruluş coğrafyasını ve başkentlerini gezecek. Enstitü, “Çanakkale Savaşları’nın 100. Yılı” anısına Astana, Bakü, Beyrut, Budapeşte, Bükreş, İpek, İskenderiye, Kazan, Köln, Köstence, Londra, Priştine, Tiflis ve Varşova’da; fotoğraf sergisi, tiyatro gösterimi, konser ve konferanslar, şiir dinletisi, film ve belgesel gösterimi gibi bir dizi etkinlik de düzenleyecek.
— Kazakistan’da 26 Nisan’da yapılacak olan erken Cumhurbaşkanlığı seçimi için 10 kişi adaylığını açıkladı. 40 yaşını doldurmuş, akıcı Kazakça konuşan, bunu da dil sınavı ile ispat edebilen ve en az 15 yıl ülkede ikamet etmiş kişilerin aday olabileceği seçimlerde mevcut Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in de OTAN Partisinden aday olacağı açıklandı. Cumhurbaşkanlığına aday olan 10 kişiden sekizi seçime bağımsız olarak katılacak. Adaylardan biri ise kadın.
— Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, TANAP projesinin temelinin 17 Mart’ta Kars’ta, atılacağını ifade etti. Temel atma törenine, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in katılımlarının beklendiğini kaydeden Yıldız, “yeni geliştireceğimiz projelerin, İran’dan gelecek doğalgaz boru hattının, Basra’dan gelip Türkiye’den Ceyhan’a ulaşacak olan boru hattının, yine Türkmenistan’dan gelebilecek boru hatlarının, Doğu Akdeniz’le alakalı geliştirilebilecek boru hatlarının hepsinin burada önemli bir pazar payı olacağını düşünüyoruz.” dedi.
— Avrupa Parlamentosu Strasburg’da düzenlemiş olduğu genel oturumunda önemli bir karara imza attı. Bu kararla, Çin Halk Cumhuriyeti’nin yıkmayı planladığı tarihi Kaşgar şehrinin koruma altına alınması kabul edildi. Kararda, kentin 2000 yıldan fazla bir zamandır bu bölgenin ve İpek Yolunun merkezi olması her dinin, medeniyetin ve tarihi ticaret yolunun bulunduğu bu bölgenin, dünya ve insanlık medeniyetinin unutulmaz bir parçası olduğu vurgulandı. Ayrıca Çin devletinin 2 yıldır yıkmak için her türlü siyasi kampanyayı uygulaması ve bölge halkını göçe zorlaması da kınandı. Bu kararın alınması sırasında Avrupa Parlamentosunda söz alan 18 parlamenter, Çin devletinin Uygurların kişilik hakları, siyasi ve medeniyet yönündeki engellemeleri hakkında beyanat vererek. Bu durumun bir an önce durdurulmasını talep etti. Parlamentoda ayrıca bu kararın alınmasının nedeninin Çin hükümetinin Kaşgar gibi tarihi bir şehri yıkarak Uygurlar üzerinde medeniyet ve kültürün yok edilmesi önünde bir asimilasyon uygulaması olduğunu dile getirildi.
— Kırgızlar, dört gün boyunca Rusya Federasyonu’nda yaşayan Başkurt soydaşlarının kültürlerini yakından tanıma fırsatı buldu. Etkinlik, Kırgızistan Başbakanı Coomart Otorbayev ile Başkurdistan Cumhurbaşkanı Rüstem Hamitov’un katılımıyla başladı. Açılışta konuklar, “Rüzgar, sesimi uzaklara götür” adlı Başkurt filmini izledi. Kültür günleri kapsamında hem başkent Bişkek’te, hem de ülkenin değişik şehirlerinde Başkurt filmleri gösterildi, konserler verildi, halk danslarından örnekler sunuldu. Kırgızların yoğun ilgisini çeken ‘Başkurdistan Kültür Günleri’nde ayrıca Başkurt El Sanatlarından örneklerin yer aldığı bir sergi de düzenlendi.
— Kırgızistan Başbakan Yardımcısı Valeriy Dil ve Tataristan Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov, Bişkek’te önemli ekonomik, sanayi ve kültür tesislerini ziyaret etti. Ziyaret sırasında Kırgızistan ve Tataristan arasında askeri ve sanayi alanındaki işbirliği olanakları ele alındı. Tataristan Heyeti, Bişkek Serbest Ekonomik Bölgesi toprağında bulunan işletmelerin çalışması hakkında bilgi edindi. Heyet başkanları, iki ülke arasında dostluğun ve iş ortaklığını pekiştirmenin simgesi olarak Bişkek Serbest Ekonomik Bölgesi toprağına Tien Shan köknarını diktiler.
— Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, KKTC Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanı Serdar Denktaş ve beraberindeki heyetle görüştü. Arınç, KKTC’de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimlerine ilişkin, “Önemli olan seçimde Kuzey Kıbrıslı Türk kardeşlerimizin yapacağı tercihtir. Ona hepimiz büyük bir saygı duyacağız” ifadesini kullandı. Denktaş ve beraberindeki heyet daha sonra Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik ile bir araya geldi. Denktaş görüşme sırasında, “Türkiye’nin çok iyi bir tanıtım ağı olduğunu belirterek, “Giderek gelişen bir turizm sektörümüz var. Bunun devamı için Türkiye ile birlikte ne yapabiliriz, muhteşem bir tanıtım ayağı var Türkiye’nin, bundan Kuzey Kıbrıs Pazarı için de ne yapabilir ve en önemlisi ‘Türkiye’den daha çok turisti Kıbrıs’a nasıl çekebilirizi görüşeceğiz” dedi. KKTC Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi, Turizm, Kültür ve Spor Bakanı Serdar Denktaş ve beraberindeki heyetin Ankara’daki bir başka teması da Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç ile gerçekleşti. Bakan Çağatay Kılıç, görüşmede KKTC’de kurulan yurt dışı koordinasyon ofisinden dolayı duyduğu memnuniyeti ifade etti.
— 34. İstanbul Film Festivali bu yıl 4-19 Nisan tarihleri arasında gerçekleşecek. Festival, Balkanlar Sinemasının seçkin örneklerini bir araya getirecek. Festivalde bu yıl 62 ülkeden 122 yönetmenin 204 filmine yer verilecek. Festivalin en dikkat çekici bölümünü ise hiç kuşkusuz bu yıl programa ilk kez eklenen Yönetmen Kujtim Cashku’nun “öyküler ve öykücülerin diyarıdır” dediği. Balkanlar: Ateşin Sineması ve Aile Bağları bölümleri. Sinemaseverler bu bölümde Balkan sinemasını daha yakından tanıma şansı bulabilecek. Festivale bu yıl ilk kez eklenen aile bağları bölümünde ise en çok eleştirilen, en çok kutsanan ve en çok hırpalanan aile kurumuna filmler aracılığıyla mercek tutulacak.
— Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu, kelimelerin lehçelere göre söyleniş ve vurgularını içeren tematik sözlüğünü hayata geçirdi. Kelimelerin yazılışları, okunuşları ve anlamlarının birlikte yer aldığı TRT Türk Lehçeleri Sözlüğü’nde bulunan her bir kelime harf, hece veya kelimenin tamamı şeklinde aratılarak farklı lehçelerdeki seslendirmesiyle dinlenebiliyor.
— Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov resmi bir ziyaret için Türkiye’ye geldi. Berdimuhammedov’u, “Kadirli doğanım, değerli dostum” diyerek karşılayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iki ülke ilişkilerini önümüzdeki dönemde daha da geliştirmeye kararlı olduklarını söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Berdimuhamedov ile samimi, dostane ve verimli bir ikili görüşme gerçekleştirdiklerini belirterek, sözlerine şöyle devam etti: “Ulaştırma ve enerji alanındaki işbirliğimiz ilişkilerimize stratejik bir boyut kazandırıyor. Orta Asya’nın Hazar Denizi üzerinden uluslararası pazarlara bağlanması noktasında Türkmenistan özel bir konuma sahip. Türkmen kardeşlerimiz de bunu fırsata çevirmek ve daha iyi değerlendirmek için çok yoğun çaba sarf ediyorlar. Görüşmelerimizde Türkmen gazının Türkiye’ye ve Türkiye üzerinden Avrupa pazarlarına taşınmasına yönelik fikir teatisinde bulunduk. Bu kritik konuda Türkmenistan ile Türkiye’nin vizyonlarının aynı olduğunu bir kez daha müşahede ettik. Bu alanlarda başta Azerbaycan olmak üzere diğer bölge ülkeleriyle de yakın bir diyalog ve iş birliği içerisindeyiz. Nitekim bu amaçla Türkiye-Türkmenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanları düzeyinde üçlü mekanizmayı geçen yıl hayata geçirdik. Bu mekanizmayı liderler düzeyine çıkarmaya karar verdik ve inşallah ilk toplantımızı bu yıl Türkmenistan’da yapacağız” Türk müteahhitlerin, Türkmenistan’da üstlendiği projelerin değerinin 46 milyar doları bulduğunu kaydeden Erdoğan, Türkmenistan’ın, Berdimuhamedov’un önderliğinde her alanda önemli reformlar gerçekleştirdiğine, ciddi ilerleme kaydettiğine işaret etti. İki ülke ilişkilerinin yüzyıllardır barış ve kardeşlik yaklaşımıyla devam ettiğini dile getiren Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov ise Türk iş adamlarının Türkmenistan’da çok önemli projelere imza attığını anımsattı. Berdimuhamedov, “Türk iş adamlarının çalışmaları bizim için çok önemli. Modern teknoloji kullanıyorlar. Geçen yıl ticaret hacmimizde yüzde 26’ya varan bir artış meydana geldi. Bu çok sevindirici. Ülkemizdeki TİKA projelerine de çok önem veriyoruz” şeklinde konuştu.
Öteyandan ziyaret sırasında iki ülke arasında Uluslararası Kombine Yük Taşımacılığı, Çalışma, Sosyal Güvenlik ve İstihdam Alanlarında İşbirliği, Kültür Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat, TİKA ile Türkmenistan Tarım Bakanlığına Bağlı Niyazov Türkmen Tarım Üniversitesi Arasında Topraklı ve Topraksız Sera Kurulması’na İlişkin Protokol, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu ile Türkmenistan Sanayiciler ve Girişimciler Birliği arasında işbirliğine dair anlaşmalar imzalandı.
— Tacikistan’da seçmenlerin yüzde 81’inin sandık başına gittiği genel seçimler tamamlandı. Tacikistan Meclisi’nin alt kanadındaki 63 sandalye için yaklaşık 300 aday yarıştı. Ülkenin Cumhurbaşkanı İmamali Rahman’ın partisi ve ona yakın iki parti yüzde 5 barajını aşarak meclise girdi, ancak mecliste bulunan iki muhalif parti bu seçimde meclis dışı kaldı. Muhalefetteki Tacikistan Demokrat Partisi ve Tacikistan İslami Uyanış Partisi iktidara gerçekten muhalefet ederken diğer muhalif partiler ‘istikrar’ adına Rahman yönetimini destekliyor. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı seçim öncesi Tacikistan İslami Uyanış Partisi ve Sosyal Demokrat partilerine siyasi baskı yapıldığı yönündeki endişelerini dile getirmişti.
— Azerbaycan Hava Kuvvetleri uçaklarının yurt dışında katıldıkları ilk tatbikat olan “TURAZ Şahini 2015 Tatbikatı”, Konya’da başladı. 2 Mart- 2 Nisan tarihleri arasında gerçekleşecek olan Türkiye ile Azerbaycan hava kuvvetlerinin ortaklaşa düzenlediği tatbikat, Konya 3. Ana jet Üs Komutanlığı’nın Anadolu Kartalı Hava Sahası’nda icra ediliyor. Silah sistemleri hakkında bilgi ve tecrübe paylaşımının hedeflendiği, kolaydan zora doğru işleyen tatbikatta, harekat ortamı jenerik senaryo dahilinde canlandırılıyor. Tatbikat sırasında Azeri uçakları ilk kez Türkiye semalarında uçacak. Daha önce de Türk uçakları benzer bir tatbikat için Azerbaycan’a gitmişti.
— Kazakistan dünyanın en hızlı büyüyen 11’inci ekonomisi oldu. Kazakistan, “The 20 Fastest-Growing Economies This Year” adıyla düzenlenen sıralamaya son dönemlerde gelişen ekonomisiyle 11’inci sıradan girdi. Bu çalışmaya göre 2015 yılında en hızlı büyüyen ekonomi yüzde 7 oranla Çin ekonomisi. En hızlı büyüyen ekonomilerin listesinde ikinci ve üçüncü sırada Filipinler ve Kenya alıyor. Kazakistan ekonomisi, Uluslararası Para Fonu 2014 yılı verilerine göre de en hızlı büyüyen ekonomiler arasında ilk 10’a girmişti.
— 29 Şubat 1992’de düzenlenen bir referandumla özgürlüğüne kavuşan Bosna Hersek, bağımsızlığının 23. yıl dönümünü törenlerle kutladı. “Bağımsızlık Günü” etkinlikleri kapsamında ilk olarak, İkinci Dünya Savaşı’nda hayatını kaybedenler anısına dikilen Sönmeyen Ateş Anıtı’nda tören yapıldı. Törene katılan heyet daha sonra Bosna Hersek’in ilk cumhurbaşkanı merhum Aliya İzzetbegoviç’in mezarını ziyaret etti. Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Boşnak üyesi Bakir İzzetbegoviç, burada yaptığı açıklamada, Bosna Hersek’in gerek iç gerek AB ve NATO üyelikleri kapsamında dış entegrasyonunu tamamlayacağını vurguladı. İzzetbegoviç, “Bağımsızlık Günü’nü kutladığımız her yıl daha iyi olacak” dedi. İzzetbegoviç, Bağımsızlık Günü’nün, ülkedeki iki entiteden biri olan Bosna Sırp Cumhuriyeti’nde kutlanmamasına da dikkat çekti.
— Hazar’ın hukuki statüsünün belirlenmesi için kurulan çalışma grubunun 39. toplantısı 4 Mart’ta Bakü’de başladı. Toplantıya Azerbaycan, Rusya, İran, Türkmenistan ve Kazakistan’ın üst düzey yetkilileri katıldı. Toplantıda bu yıl Astana’da yapılması planlanan devlet başkanları zirve toplantısının gündem ve tarihinin de belirleneceği kaydedildi. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Hazar’a kıyıdaş ülkeler Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve İran, Hazar’ın statüsünün belirlenmesi için müzakerelere başlandı. Devlet başkanları, konuyla ilgili ilki 2002’de Aşkabat’ta, ikincisi beş yıl sonra Tahran’da, üçüncüsü 2010’da Bakü’de, dördüncüsü ise geçen yıl Astrahan’da toplam dört zirve toplantısı yaptı. Hazar’ın bölünmesi, kullanımıyla ilgili kuralların belirlenmesi ve burada ticaret yapılması konuları katılımcı bütün ülkeler için hayati önem taşıyor. Toplantıda, Hazar’ı Karadeniz ve Akdeniz’e birleştiren Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu ve Bakü-Tiflis-Erzurum doğalgaz boru hattı projelerinin bölge ülkelerinin ekonomik gelişimi ve refah düzeyinin yükselmesine katkı sağlayacağı belirtildi.