Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Mayıs 2012)
— İran, Tacikistan’dan Arap ülkelerine içme suyu taşınması için kurulacak boru hattının alt yapı çalışmalarını tamamladı… İran’ın Tacikistan Büyükelçisi Ali Asgar Zerdüşt, İran’ın aynı zamanda bölgedeki demiryolu hatlarını, petrol, gaz ve enerji hatlarını da desteklediğini belirtti… Mayıs ayında yapılacak İran Tacikistan Hükümetlerarası Ekonomik Komisyonu’nda su borusu hattına son şekli verilecek…
— Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehmet Mehdi Eker, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’teydi… Eker, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev, Başbakanı Ömürbek Babanov ve Tarım Bakanı Askarbek Janıbekov ile bir araya geldi. Görüşmelerin ardından iki bakanlık arasında işbirliğini öngören protokol imzalandı…
— Rusya ve Çin’in de üyesi olduğu Şanghay İşbirliği Örgütü Savunma Bakanları Toplantısı, 23–26 Nisan tarihleri arasında Pekin’de düzenlendi… Yapılan toplantıya, üye ülke savunma bakanları katıldı… Üye ülkeler arasında güvenlik konularının yanı sıra askeri işbirliğinin de ele alındığı toplantıda, bakanlar arasında ikili görüşmeler de gerçekleştirildi…
— Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’ne üye ülkelerin Milli Güvenlik Sekreterleri, Kazakistan’ın başkenti Astana’da bir araya geldi. Toplantının ana gündem maddesini ise üye ülkelerin kolektif güvenlik tehditlerine karşı ortak önlem alması oluşturdu…
— Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile yaptığı antlaşma uyarınca, karadaki ilk petrol ve doğalgaz arama sondajına düzenlenen törenle başladı… Türkyurdu-1 adı verilen sondaj kuyusundaki araştırma nitelikli çalışmaların 3 ile 6 ay sürmesi bekleniyor.
— Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, Bologna Süreci 3. Bakanlar Toplantısı’na katılmak üzere Romanya’nın başkenti Bükreş’teydi… Bakan Dinçer, burada Türk girişimciler tarafından kurulan Güneydoğu Avrupa Lumina Üniversitesi’ni ve Türk Şehitliği’ni ziyaret etti. Bakan Dinçer, Yunus Emre Türk Kültür Merkezi’nin Köstence şubesinde ve Uluslararası Bükreş Koleji’nde de incelemelerde bulundu.
— Kosova Başbakan Yardımcısı Edita Tahiri, Türkiye Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ’ın daveti üzerine Türkiye’ye geldi. Tahiri, Bozdağ’ın yanı sıra Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve çok sayıda üst düzey yetkili ile de görüştü. Başbakan Yardımcısı Tahiri İstanbul’da ise siyasi ve kültürel yaşamın temsilcileri ve Türkiye’deki diğer dernek temsilcileri ile buluştu…
— İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin, 23 Nisan kutlamalarına katılmak için Kosova’daydı… Başkent Prişitide’de Kosovalı mevkidaşı Bajram Rexhepi ile görüşen Şahin; beraberindeki heyetle Kosova Cumhurbaşkanı Atifete Jahjaga ve Kosova Başbakanı Hashim Thaçi tarafından da kabul edildi.
— Türkmenistan’ın Merv şehri, Bağımsız Devletler Topluluğu’nun kültür başkenti ilan edildi… Tarihi İpek Yolu güzergâhı üzerinde bulunan Türkmenistan, UNESCO’nun Kültür Mirasları arasında… Kültür başkenti seçilen şehirler, uluslararası düzeyde çeşitli kültürel etkinliklere ve tanıtım törenlerine ev sahipliği yapıyor.
— Tacikistan Rusya’nın dış ülkelerdeki en kapsamlı askeri alanı olarak bilinen ülke… Tacikistan, 3 Rus üssü için kira artırımı talebinde bulundu… Ülkedeki 3 askeri üssün 49 yıllığına uzatılması için girişim başlatan Rusya ise, askeri yardıma karşılık kira indirimi istiyor. Tacikistan’ın başkenti Duşanbe, Kulyab ve Kurgan-Töbö şehirlerindeki 3 Rus üssünde 7 bin 500 asker görev yapıyor.
— Azerbaycan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi dönem başkanlığını devraldı. Azerbaycan’ın Birleşmiş Milletler daimi temsilcisi Akşin Mehdiyev, öncelikli gündemlerinin Ortadoğu’daki durum ve nükleer silahsızlanma olacağını bildirdi. Mehdiyev, terörle mücadele konusuna özel önem vereceklerini; Suriye konusunda Annan planını destekleyici çalışmalar yürüteceklerini belirtti…
— Türkiye ile Moğolistan arasında uçak seferlerin başlamasına olanak veren “İkili Hava Ulaştırma Anlaşması” imzalandı. Anlaşmaya göre Türkiye’deki uçuş noktaları İstanbul ve Ankara; Moğolistan’daki uçuş noktaları ise Ulanbatur ve Khovd olarak belirlendi. Bu durum, Türkiye’nin Orta Asya’ya yönelik uçuş ağının geliştirilmesi bakımından önem taşıyor.
— Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu bir dizi resmi görüşmeler yapmak için Bosna Hersek’teydi… Bakan Davutoğlu Başkent Saraybosna’da, Bosna Hersek Üçlü Devlet Başkanlığı Konseyi üyeleri ile görüşmeler yaptı. Konsey Başkanı Bakir İzzetbegoviç ile tarihi Gazi Hüsrevbey Camisi’nde Cuma namazını kılan Davutoğlu, ülkenin ilk devlet başkanı Aliya İzzetbegoviç’in kabrini de ziyaret etti.
— Rusya’da Mart ayında yapılan devlet başkanlığı seçimini kazanan Vladimir Putin devlet başkanlığı görevini devraldı. Putin, iki dönem devlet başkanlığının ardından parlamento seçimlerine girmiş ve dört yıl süreyle başbakanlık görevini sürdürmüştü. Putin’in yeni dönemdeki icraatleri ve seçimlerin ardından büyüyen protesto gösterilerine karşı alacağı tutum ise merak konusu…
— Ermenistan’da geçtiğimiz hafta sonu yapılan genel seçimlerin ilk sonuçları açıklandı… Bu sonuçlara göre Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın lideri olduğu Cumhuriyetçi Parti oyların % 46’sını almayı başardı. Sandıklardan, Müreffeh Ermenistan Partisi’ne çıkan oy oranı ise % 31… Bu durumda, Cumhuriyetçi Parti, koalisyona ihtiyaç duymadan hükümet kurabilecek…
— Yunanistan’da Pazar günü yapılan erken genel seçimlerde, Batı Trakya’daki Türk Müslüman azınlık adaylarından 3’ü parlamentoya girdi. Trakya Türk azınlığı 16 yıl aradan sonra ilk kez parlamentoda 3 milletvekili ile temsil edilecek. Ülkeye belirsizlik getiren seçim sonuçlarına göre Yunan parlamentosu 7 partili olacak. Parlamentoya giren partiler arasında, ırkçı saldırılarıyla bilinen aşırı sağcı Altın Şafak partisi de var…
— Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ilk resmi ziyaretini Kazakistan’a yaptı. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ile Atambayev buluşmasında, gümrük, sınır ve bölge güvenliği, dış ticaret, turizm, tarım, enerji ve yatırım konuları ele alındı. Başbaşa ve heyetler arası görüşmeden sonra ortak bildiriye imza atıldı.
— Karamanoğlu Mehmet Bey’in, Türkçeyi resmi dil olarak ilan edişinin 735’inci yılı, çeşitli etkinliklerle kutlandı. 1–13 Mayıs arasında kutlanan Türk Dil Bayramı etkinlikleri kapsamında Ankara’dan yola çıkan Türkçe Treni, Karaman’a ulaştı. Etkinlikler, Karaman’daki tiyatro, fener alayı gibi etkinliklerle renklendi…
— NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi 20–21 Mayıs günleri Amerika Birleşik Devletleri’nin Şikago şehrinde yapılacak… İsrail davet edilmediği zirvede Türkiye; 46 uluslararası projeden 20’sine katılma, 4’üne de liderlik etme teklifinde bulunacak. Chicago Zirvesi’nin ana gündemi ise Afganistan sorunu, NATO’nun savunma yeteneği ve NATO’nun ortaklık ilişkileri… Zirvenin NATO üyeleri, ortakları ve uluslararası örgütlerden yaklaşık 60 katılımla İttifak tarihinin en geniş katılımlı zirvesi olması bekleniyor…
— Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Volkan Bozkır’ın Başkanlığı’ndaki milletvekili heyeti, Kırgızistan’ı ziyaret etti. Dışişleri Komisyonu olarak, Kırgızistan’a ilk defa resmi ziyaret yapıldığını belirten Bozkır, iki ülke arasında daha sıkı işbirliğinin kurulması gerektiğini ve halkın seçtiği milletvekillerine büyük görev düştüğünü vurguladı…
— Dünyanın farklı ülkelerinden 200 Uygur yetkili, Çin’de yaşanan baskıları ve özgürlük çabalarını ele almak üzere Tokyo’da düzenlenen Dünya Uygur Kongresi’nde bir araya geldiler… Kongre’nin sürgündeki başkanı Rabia Kadir, toplantıda bir kez daha başkan seçilerek güven tazeledi. Rabia Kadir, Çin hükümetini Uygur Türklerine yönelik baskılara son vermeye ve bir an önce siyasi reformlar yapmaya çağırdı.
— Resmi görüşmeler için Moldova’ya giden Dışişleri bakanı Ahmet Davutoğlu Gagavuz Yeri’ne de geçerek burayı ziyaret eden ilk Türk Dışişleri Bakanı oldu. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Moldova ziyareti çerçevesinde Gagavuz Özerk Yönetimi’ni ziyaret ederek, Gagavuz Türkleri ile bir araya geldi.
— Türkmenistan’ı ziyaret eden MİT Müsteşarı Hakan Fidan, Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov tarafından kabul edildi. Görüşmede uluslararası ve bölgesel sorunlar ele alındı. Berdimuhamedov ve Fidan, istihbarat paylaşımı, genel barış, güvenlik ve istikrarı sağlama gibi konularda, işbirliğinin sürdürülmesi konusunda mutabık kaldı.
— Türkmen Halısı 26–27 Mayıs 2012 tarihlerinde düzenlenecek “Türkmen Halısı – Bizim Ata Vatanımızın Güzelliğinin Örneğidir” isimli uluslararası bir fuarla tüm dünyaya tanıtılacak… Fuara eş zamanlı olarak Türkmen Halıcılarının Uluslararası Cemiyeti’nin 12’nci toplantısı da yapılacak.
— Kazakistan ile İran arasındaki işbirliği gelişiyor… Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ile İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cevad Muhammedizade başkent Astana’da bir araya geldi… Yapılan görüşmede iki ülke arasındaki işbirliğinin artırılması konusunda mutabakata varıldı.
— Uluslararası Türk Kültür Teşkilatı TÜRKSOY, 2012’yi, Mirza “Fetali Ahundzade Yılı” ilan etti. Azerbaycanlı yazar ve düşünür Ahundzade, kendi yazdığı tiyatro oyunun yeniden sahneye uyarlanması ile anıldı. Oyun, Çukurova Üniversitesi Devlet Konservatuarı öğrencileri tarafından, Adana’da sahnelendi…
— Barış İçin Ortaklık Programı kapsamında 21 Mayıs’ta başlayan NATO 2012 tatbikatı 29 Mayıs’a kadar sürecek… Makedonya’daki bu tatbikata katılan ülkeler arasında Azerbaycan da yer alıyor… Yaklaşık bin askerin katılacağı NATO tatbikat alanı ise Üsküp’ün güney doğusundaki Krivolak askeri üssü…
— ”İslam Ülkeleri Beşinci Çevre Bakanları Konferansı” Kazakistan’ın başkenti Astana’da toplandı… Toplantıya katılan temsilciler, daha yeşil bir dünya için işbirliği çağrısında bulundu. İki gün süren toplantıda, İslam ülkelerini ve dünyayı ilgilendiren çevre konuları ayrıntılı olarak değerlendirildi…
— Türkiye, Kırgızistan’da ülkenin en büyük camisini yaptırıyor. Başkenti Bişkek’te Türkiye’nin desteği ile yapılacak caminin temeli, düzenlenen törenle atıldı. Sultanahmet Camii’nden esinlenerek yapılandırılacak camide 25 bin kişi aynı anda namaz kılabilecek…
— Ünlü Rus Türkologlarından Profesör Doktor Valentin Rassadin’in hazırladığı Rusça-Ahıska Türkçesi Sözlüğü, Ahıska Ebebiyat Ödülü ile onurlandırıldı. Ödül törenine Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği Müsteşarı Turhan Dilmaç da katıldı ve Rassadin’e ödülünü takdim etti…
— Resmi temaslarda bulunmak için kalabalık bir heyetle Pakistan’a giden Başbakan Erdoğan, Pakistan Meclis Kürsüsü’nde konuştu… Pakistan Başbakanı Yusuf Rıza Gilani ile baş başa görüştükten sonra Türkiye-Pakistan Hükümetleri Yüksek Düzeyli İşbirliği toplantısına katıldı.
— Başbakan Erdoğan, Kazakistan’a giderek 5. Astana Ekonomik Forumu’nun açılış törenine katıldı. Erdoğan, ziyaret kapsamında, Kazakistan Başbakanı Masimov ile de baş başa görüştü…
— Resmi görüşmeler için Tahran’a giden Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad tarafından kabul edildi. Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda gerçekleşen görüşmede ekonomik ve ticari ilişkiler ile diğer alanlardaki ikili ilişkiler ele alındı…
— Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği İstanbul Şubesi, Kırım sürgününün 68. yıldönümünde Şehremini Büyüksaray Meydanın’da bir anma programı düzenlendi… Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı, Ukrayna milletvekili Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu, Kırım Tatar sürgününün 68. yıldönümü dolayısıyla yapılan Kırım matem mitinginde konuştu.
— Vedat Gürbüz imzası taşıyan “Kafkasya’da Siyaset – Çatışma Ortamı ve Taraf Güçler” adlı kitap okurla buluştu… Kitap, Sovyetler Birliğinin yıkılmasından sonra kurulan yeni dünyada Kafkasya’nın da yer alabilme ümitlerini anlatıyor… Bu umudun nasıl bir kez daha entrika, çatışma, kan ve gözyaşına kurban gittiği de etraflıca sunuluyor okura…
— İstanbul, “Başkurdistan Kültür Günleri”ne ev sahipliği yaptı… Profesör Doktor Ahmet Zeki Velidi Togan Parkı ve Büstünün Açılış töreni de program kapsamındaki etkinler arasındaydı… Program çerçevesinde, Mustafa Kerim Başkurdistan Milli Gençlik Tiyatrosu tarafından “Çığ” adlı oyun sahnelendi… 7. Başkurdistan Sabantoyu, konser ve oyunlarla renklendi…
— Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı`nın her yıl düzenlediği TÜRK DÜNYASI ÇOCUK ŞÖLENİ”NİN ON SEKİZİNCİSİ, 21 Mayıs’tan bu yana İstanbul’da devam ediyor. 10 Haziran’a kadar sürecek olan şölen, Türk Cumhuriyetleri ve topluluklarından yaklaşık 500 öğrenci ve 80 refakatçi öğretmeni ağırlıyor… Programın 3 büyük etkinliğinden biri olan Türk Dünyası Şölen Yürüyüşü 28 Mayıs’ta Kadıköy’de yapıldı… Yürüyüş, İstanbullulara ve çocuklara farklı bir gün yaşattı…
— Azerbaycan Cumhuriyeti 94 yaşında.. Azerbaycan’da “Bağımsızlık ve Cumhuriyet Bayramı” olarak kutlanan 28 Mayıs’ta, bu yıl da törenler düzenlendi. Azerbaycan devlet başkanı İlham Aliyev ve eşi, “Buta” sarayında hükümet temsilcileri ve aydınları kabul etti. Muhalifleri de bir araya getiren törendeki konuşmalarda, kanayan yara Karabağ sorunu vurgulandı…
— İstanbul Üniversitesi öğretim üyesi Doktor Ayşe Yılmaz tarafından yazılan, “Hüzne Sarılmış Öyküler” yayınlandı… Kitapta çok sayıda tanınmış yazarın eseri yanında, Cengiz Aytmatov ve Azerbaycanlı yazar Anar’ın hikâye ve romanları hakkında da tahlil yazıları yer alıyor…
— “Cengiz Aytmatov ve Türk Uygarlığının Rönesansı Uluslararası Kongresi” Bişkek’te yapıldı. Kongreye başta Türkiye ve Kırgızistan olmak üzere aralarında Rusya, Japonya, Çin, Almanya, Hindistan, Amerika ve İran’ın da bulunduğu yirmiye yakın ülkeden, çok sayıda davetli katıldı…
— Rusya’nın yeni başbakanı Dmitri Medvedev ilk çalışma ziyareti için Kazakistan’taydı. Kalabalık bir heyetle Astana’ya gelen Medvedev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ile bir araya geldi. Görüşmede taraflar ikili işbirliğinin yanı sıra bölgesel ve güncel konuları ele aldı. Medvedev daha sonra Kazakistan başbakanı Karim Masimov ile de görüştü…
— Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 4. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu Ankara’da gerçekleşti. “Dilleri ve Kültürleri Yok Olma Tehlikesine Maruz Türk Toplulukları”nın tartışıldığı sempozyumun özdeyişi ise “Son Sesler Duyulmadan” idi… Sempozyum, TRT’nin de aralarında bulunduğu birçok kamu kurumu ve UNESCO’nun katkılarıyla, 1 yıl süren hazırlıklar sonunda gerçekleşti…
— Türkmenistanlı büyük düşünür ve şair Mahtumkulu Firaki, Ankara’da yapılan bir törenle anıldı… Tören Türkmenistan’dan gelen heyet ve Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın da katılımıyla gerçekleşti… Çok sayıda Türkmen öğrencinin hazır bulunduğu törende ortak kültüre ait değerleri korumanın iki devletin de görevi olduğu ve bu değerlerin nesilden nesile aktarılması gerektiği vurgulandı.
— Bağımsız Devletler Topluluğu’nun dönem başkanlığını üstlenen Türkmenistan, topluluk üyesi ülkelerin Başbakanlar Zirvesi’ne ev sahipliği yaptı. Topluluğa üye ülkelerin Başbakanları, 2 gün süren zirve için Türkmenistan’daydı… Zirvede, örgüte üye ülkeler arasındaki işbirliğinin daha da sağlamlaştırılmasına yönelik konular ele alındı. 2020 yılına kadar spor alanında yapılacak işbirliği stratejisinin kabul edildiği zirvede turizm işbirliği konseyi antlaşması da gündemdeki konulardan biri idi…