Türk Dünyasında Ayın Gündemi (Eylül 2013)

— Almanya‘da yapılan genel seçimleri Başbakan Angela Merkel‘in genel başkanlığını yaptığı Hıristiyan Demokrat Birlik Partisi ve ortağı Hıristiyan Sosyal Birlik Partisi önde tamamladı. Yüzde 41,5 oranında oy alarak seçim yarışını kazanan Birlik Partileri yeni hükümet için yeterli çoğunluğu elde edemedi… Seçimin galipleri, kendi içinde yapacakları değerlendirmenin ardından hükümet kurmak için diğer partilerle görüşecek… Öte yandan, Almanya’daki seçimde 11 Türk kökenli aday federal meclise girmeyi başardı… Cemile Giousouf Hıristiyan Demokratik Parti’nin ilk Müslüman milletvekili olurken 26 yaşındaki Mahmut Özdemir Sosyal Demokratların en genç milletvekili unvanını aldı.

— Irak Bölgesel Kürt Yönetimi’nde geçtiğimiz hafta yapılan seçimlerin kesin sonuçları açıklandı. Buna göre bölgenin devlet başkanı Mesud Barzani‘nin liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi, yüzde 38,7 oy oranıyla seçimden güçlenerek çıktı… Irak Devlet Başkanı Celal Talabani’nin partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği ise yüzde 16,8’lik oy oranıyla hayal kırıklığı yaşadı.  Talabani’nin partisinden ayrılarak seçime giren Goran Hareketi, yüzde 23 oy alarak, bölgede önemli güç haline geldi… PKK’nın Demokratik Çözüm Partisi ise yüzde birin altındaki oy oranıyla hezimet yaşadı…

— Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Birleşmiş Milletler Genel Kurul görüşmelerine katılmak için gittiği New York’ta, Yunan mevkidaşı Evengelos Venizelos ile bir araya geldi. Bir saati aşkın süren görüşmede ikili konular ve bölgesel gelişmeler ele alındı. Görüşmede, Kıbrıs Türk ve Rum liderlerinin müzakerelerdeki özel temsilcilerinin, karşılıklı olarak Yunanistan ve Türkiye’yi ziyaret etmeleri üzerinde anlaşma sağlandı…

— Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Cemil Çiçek, milletvekilleri İdris Güllüce, Osman Aşkın Bak, Nihat Zeybekçi, Ali Özgündüz ve Yusuf Halaçoğlu’nun da aralarında bulunduğu bir heyetle İran’a gitti. Çiçek, Tahran’daki ziyaretine İran İslami Danışma Meclisi Başkanı Ali Larijani ile yaptığı görüşmeyle başladı… Sonraki gün Dini lider Ayetullah Ali Hamaney ile bir araya gelen Cemil Çiçek,  İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri ile de görüşmeler yaptı… Tahrandaki temaslarını tamamlayan Cemil Çiçek, İran’ın kültür başkenti ve şairler şehri olarak bilinen Şiraz’da da ziyaretler gerçekleştirdi…

— Rusya’nın Kültür Başkenti St. Petersburg, Türk Film Festivaline ev sahipliği yapıyor. İki gün sürecek festivalde, ünlü Türk yönetmenlere ait filmler Rus sinemaseverle buluşuyor. Festival kapsamında, Semih Aslanyürek’in Rusçaya çevrilen “Vagon” filmi, gösterimlerin yapıldığı sinemanın özel isteğiyle seyirciye sunuluyor… Türkiye’den Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Türsak tarafından desteklenen festivalin sponsoru ise St. Petersburg Kültür Komitesi…

— Kosova’nın Prizren şehrinde bu yıl yedincisi düzenlenen Türk Sinema Haftası çok özel etkinlikler ve film gösterimleriyle sinemaseverlere ulaşıyor… Türk sinemasının usta ve unutulmaz isimlerini ağırlayan Türk Sinema Haftası, bu yıl Kadir İnanır’ı konuk ediyor. Ünlü aktör Kadir İnanır, bugün PriştineYunus Emre Türk Kültür Merkezi’nde sevenleri ile buluşacak. Her gece bir filmin gösterileceği etkinlik, 30 Eylül akşamı,  Fatih Başa’nın yönettiği belgesel filmin gösterimi ile sona erecek…

— Bosna Hersek’te Boşnak, Sırp ve Hırvatlar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle bir türlü gerçekleştirilemeyen nüfus sayımı 1 – 15 Ekim 2013 tarihleri arasında yapılacak. 22 yıl aradan sonra yapılacak sayımının ardından, başta ülkedeki etnik grupların nüfusu olmak üzere birçok konu netlik kazanacak… Bosna Hersek için tarihi bir öneme sahip nüfus sayımı aynı zamanda ülkede yaşayan Boşnaklar için de büyük önem taşıyor. Geçmiş dönemlerde etnik kimlikleri yok sayılmış Boşnaklar, bu sayımın ardından resmen yeniden var olacaklar… Boşnakların kendi ülkelerinde azınlık durumuna düşmemeleri için kendilerini ”Müslüman” ya da ”Bosnalı” olarak değil, Boşnak olarak tanımlamaları gerekiyor…

— Gelişen Ülkeler Film Festivali; yabancı konukların katılımıyla İstanbul’da gerçekleştirildi… Festivalde, gelişmekte Olan Ülkeler grubuna üye 8 ülke ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’na üye 10 ülkenin sinemalarından karma bir seçki izleyiciye sunuldu… “Çok Yakın, Çok Uzak” sloganıyla düzenlenen festivalde, son yıllarda çekilmiş filmlerin yanı sıra, geçmiş yıllara ait nitelikli çalışmalar da yer aldı.

— Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü üye ülkelerinin zirve görüşmeleri Rusya’nın Soçi kentinde yapıldı… Görüşmede Afganistan sınırını düzenlemek için Tacikistan’a silah ve para yardımı yapılması kararlaştırıldı. Zirvede Tacikistan’ın yanı sıra Suriye krizi de ele alındı ve konuya ilişkin ortak bildiri imzalandı. Zirve katılımcıları, krizin bizzat Suriyeliler tarafından çözülmesini ve Suriye’deki durumun bir an önce istikrara kavuşturulması için uluslararası konferans düzenlenmesini istiyor. Bildiride ayrıca, Suriye’deki kimyasallar konusunda Rus-Amerikan girişimleri destekleniyor.

— Endonezya’nın ev sahipliğinde, Güney Sumatra’nın başkenti Palembang’da düzenlenen “3. İslami Dayanışma Oyunları” başladı… Türkiye’nin 12 dalda 160 sporcuyla katıldığı oyunlarda, 39 ülkenin sporcu kafileleri yarışıyor. Maçların bir hafta önce başladığı basketbol dalında şampiyon olan Türkiye; badminton, tenis, wushu ve yüzme gibi farklı branşlarda da madalya hedefliyor… İslam Konferansı Örgütü’ne üye ülkelerin katıldığı oyunların ilki, 2005 yılında Suudi Arabistan’da düzenlenmişti. “İslami Dayanışma Oyunları”nın dördüncüsü, 2017 yılında Bakü’de yapılacak.

— Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ kalabalık bir heyetle Moldova’ya gitti… Başkent Kişinev’de Moldova Bölgesel Kalkınma Bakanı Marcel Raducan ile görüşen Bozdağ, iki ülke arasındaki ilişkileri güçlendirmeye yönelik kararlılıklarını dile getirdi… Karşılıklı yatırımların daha da artması için ortak çalışmaların önemine değinen Bozdağ, iki ülke arasındaki vize muafiyet anlaşmasının gelecek dönemde yürürlüğe gireceğini söyledi. Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ ve beraberindeki heyet, Moldova İslam Birliği’ne ve bir Türk okuluna da ziyarette bulundu.

— Türkmenistan’da yıllardır halka sunulan ücretsiz gaz ve elektrik uygulaması sona erdi… Yönetimin, enerjinin dış ülkelere pazarlanması ve ihracatın arttırılması için bu kararı aldığı biliniyor… Türkmenistan’ın ilk Devlet Başkanı Saparmurat Niyazov döneminde halka sosyal yardım amacıyla ücretsiz enerji verilmişti. Şimdiki Devlet Başkanı Gurbanguli Bredimuhamedov ise sosyal yardım paketine ücretsiz benzini de ekleyerek halkın takdirini toplamıştı. Türkmen yönetimi gaz ve elektriğin ardından, ücretsiz akaryakıt kullanımının da tamamen kaldırılması için çalışıyor…

— Kazakistan’ın başkenti Astana’da düzenlenen Avrasya Ekonomik Yüksek Konseyi Toplantısı’nda işbirliği ve entegrasyon süreçlerinin daha da genişletilmesi yönünde karar alındı. Toplantı hakkında bilgi veren Kazakistan Başbakanı Serik Ahmedov, hava taşımacılığı ve tarım alanında işbirliği yapılması konusunda anlaşmaya varıldığını söyledi. Avrasya Ekonomik Konseyi Başkanı Viktor Hristenko ise Gümrük Birliği ve Ortak Ekonomik Alan’a üye ülkeler arasında çözülmeyecek hiçbir sorun olmadığını vurguladı.

— Kazakistan Cumhuriyeti Savunma Bakanı Adilbek Dzhaksibekov resmi temaslarda bulunmak için Türkiye’ye geldi. Konuk Bakan, Ankara’da Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz ile görüştü. Görüşmede öncelikli olarak iki tarafın askeri teknik ve askeri eğitim alanlarındaki işbirliğinin geliştirilmesi konuları ele alındı. Dzhaksybekov aynı gün Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel’i de ziyaret etti. Kazakistan Cumhuriyeti Savunma Bakanı, ziyareti sırasında savunma sanayi alanında faaliyet gösteren kuruluşlarda da incelemeler yaptı…

— Çin lideri Şi Cinpgin, 10 gün süren Orta Asya ziyaretinde, bölge ülkeleriyle önemli temaslarda bulundu… Çin devlet başkanının Orta Asya ziyaretinde Türkmenistan’la doğalgaz boru hattı, Kazakistan’la istihbarat paylaşımı, Özbekistan’la 15 milyar dolarlık ekonomik anlaşma ve Kırgızistan’la da stratejik işbirliği anlaşması imzalandı… Şi Cinping’in Türkmenistan’la başladığı Orta Asya ziyareti, Kırgızistan’da düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü devlet başkanları zirvesine katılımıyla sona erdi.

— Pakistan Başbakanı Navaz Şerif; göreve geldikten sonra ikinci yurt dışı ziyaretini Türkiye’ye gerçekleştirdi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Navaz Şerif’in yaptığı ikili görüşmenin ağırlıklı konusu Suriye krizi oldu… Ankara’da gerçekleşen ikili ve heyetler arası görüşmelerin ardından iktisat, bilim, kültür, eğitim ve güvenlik alanlarında 13 işbirliği protokolü imzaladı. Cumhurbaşkanlığı Köşk’ünde ise, konuk başbakana Cumhuriyet Nişanı ve beratı takdimi töreni düzenlendi. Toplu konut, kentsel dönüşüm ve çevre konularında Türkiye’nin birikimlerinden yararlanmak istediklerini söyleyen konuk başbakan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’la da bir araya geldi.

— Almanya, 18. Almanya Federal Meclis üyelerini seçmek için yarın sandığa gidiyor… Yaklaşık 62 milyon seçmenin katılacağı seçimde, oy kullanma hakkına sahip Türk kökenli Almanya vatandaşlarının sayısı ise 700 bin… Uzmanlara göre 60 Türk adayın da yarışacağı seçimlerde Türklerin vereceği oylar büyük önem taşıyor… Bunun nedeni ise seçime katılım oranının giderek azaldığı ülkede; birkaç bin oyun, seçimin kaderini değiştirebilecek güce sahip olması… Bu nedenle 40 sivil toplum kuruluşu haftalardır Türk seçmene “Seçime Katılın” çağrısı yapıyor…

— “Şanghay İşbirliği Örgütü 13. Devlet Başkanları Zirvesi” Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te yapıldı. Kırgızistan Devlet Başkanı Almazbek Atambayev’in ev sahipliğinde yapılan toplantıya Çin, Rusya, Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan’ın devlet başkanları katıldı… Zirvede, Şangay İşbirliği Örgütü coğrafyasında istikrar ve güvenliğin sağlanması, ekonomik ve insani işbirliğin güçlendirilmesinin yanı sıra İran’ın nükleer programı masaya yatırıldı… Afganistan’daki son durumun da değerlendirildiği zirve Suriye mesajıyla sona erdi.

— “Uluslararası 2. Balkan Türk Şairleri Buluşması”, Gagauz Özerk Yeri Komrat kentinde gerçekleşti… Sunuculuğunu Elif Baysal’ın üstlendiği etkinliğe 10 ayrı Balkan şehrinden 20’ye yakın şair katıldı…

— TRT Genel Müdürü İbrahim Şahin Başkanlığındaki heyet, Rusya Federasyonuna bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’ı ziyaret etti. Ziyaret heyeti, Kazan’da Tataristan Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov tarafından kabul edildi. Kazan’daki görüşmeler sırasında TRT ile Tataristan Devlet Televizyonu TNV ile işbirliği anlaşması imzalandı. TNV kanalında bir programa katılan İbrahim Şahin, imzalanan anlaşmanın, iki ülke arasındaki kültürel ve haberleşme ilişkilerini geliştirmeye yardımcı olacağını söyledi.

— Beş günlük Çin ziyaretine Doğu Türkistan’dan başlayan Diyanet İşleri Başkanı Profesör Doktor Mehmet Görmez, Urumçi’de Özerk Bölge Valisi Nur Bekri ile görüşüp İslam Akademisi’ni ziyaret etti… Resmi temaslarını sürdüren Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Mehmet Görmez, Başbakan Yardımcısı Liu Yandong ile bir araya geldi.. Görüşmenin ardından Çin İslam Cemiyeti’ni ziyaret eden Görmez, Ningşia Hui Özerk Bölgesi’nin başkenti Yünçuan’a geçerek Çin İslam Sanat ve Kültür Eserleri Sergisi’nin açılışına katıldı…

— Denizli Belediyesi, Denizli Valiliği ve TRT tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen “Uluslararası Türkçe Sözlü Müzik Festivali Türkçevizyon”, Pamukkale’ye müziğin coşkusunu taşıdı… Pamukkale’deki 1800 yıllık Antik Tiyatro’da gerçekleşen konser, milyonlarca izleyiciyi tek dilde buluşturdu… 21 ülkeden gelen sanatçıların Türkçe şarkılar ve türküler söylediği festival, TRT Müzik, TRT Avaz ve 6 ülkenin devlet televizyonundan canlı yayınlandı…

— Özbekistan’ın nüfusu artmaya devam ediyor. Ülkede bu yılın ilk altı ayındaki nüfus 30 milyon 183 bin olarak kaydedildi. Özbekistan’da 1991 yılında 20 milyon 500 bin kişi olan nüfusun, 2020’de 35 milyona yaklaşması bekleniyor.

— Yeni Türkiye Dergisi’nin iki ciltlik dev “TÜRK DÜNYASI” özel sayısı yayınlandı… 3 bin sayfalık eserde; yurtiçi ve yurt dışından kaleme alınmış 288 inceleme-araştırma yazısı yer alıyor… Eserde yer verilen yazılar Türk dünyasının dününe, bugüne ve geleceğine ışık tutuyor…

— Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde 28 Temmuz’da yapılan erken genel seçimlerin ardından yeni hükümet kuruldu. “Cumhuriyetçi Türk Partisi Birleşik Güçler-Demokrat Parti Ulusal Güçler”  koalisyon hükümetinin başbakanı Özkan Yorgancıoğlu oldu. Geçici hükümette 80 gündür Başbakanlık görevini yürüten Sibel Siber, görevi Cumhuriyetçi Türk Partisi Birleşik Güçler Başkanı Yorgancıoğlu’na devretti… Yeni koalisyon hükümeti, 50 sandalyeli mecliste 33 milletvekiliyle temsil edilecek.

— Tacikistan halkı 7 yıldan sonra yeniden devlet başkanı seçmek için sandık başına gidecek. 6 Kasım’da yapılacak seçim için yarışacak adaylar henüz açıklanmasa da; mevcut Devlet Başkanı İmamali Rahman’ın son kez aday olması bekleniyor. İktidara karşı birlikte hareket etmeyi amaçlayan muhalif partiler ise “Demokratik Seçim İçin” adı altında ittifak oluşturdu. Muhalefetin ortak adayla seçime gireceği tahmin ediliyor…

— Tataristan’ın başkenti Kazan’da düzenlenen 9. Uluslararası Müslüman Film festivali sinemaseverleri buluşturdu. 5-8 Eylül tarihlerini kapsayan festivalde farklı ülkelerden 11 uzun metrajlı film yarışıyor… Festivalde yarışan filmler arasında Raşit Çelikezer’in yönettiği “Can” isimli film de var… Kazan’da Türkiye’yi temsil edecek filmin festival gösterimi yarın yapılacak…

— Kırım Tatar Halk Meclisi’nin yeni başkanı Ekim ayında yapılacak seçimle belirlenecek… Kırım Tatar Halk Meclisi Başkanı Mustafa Cemil’in bu seçimlerde görevi bırakması bekleniyor. Kırım Tatarlarının lideri Mustafa Cemil 1990’lı yıllardan bu yana meclis başkanı görevini yürütüyor. 2007 yılından başlayarak istifa etme isteğini gündeme taşıyan başarılı liderin, yakın bir zamanda görevi devredeceğine kesin gözüyle bakılıyor

— Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Tataristan’ı ziyaret etti. Bakan Çağlayan ziyaretinde Rusya Federasyonu Tataristan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Rustam Minnihanov ile görüştü.  Türkiye-Tataristan İş Forumu’na katılan bakan, buradaki Türk işadamlarıyla da bir araya geldi. Türk işadamlarına seslenen Çağlayan “Tataristan’a gelin daha fazla yatırım yapın. Tatar kardeşlerimizle birliktelik kurun, birlikte iş yapın ve kazanın” çağrısında bulundu.

— Ekonomisi gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri bir araya getiren G20 zirvesi Rusya‘nın St. Petersburg kentinde gerçekleştirildi. Suriye‘ye askeri müdahale planları üzerindeki anlaşmazlık; zirveye katılan liderlerin ağırlıklı gündemini oluşturdu. Uluslararası ekonomik ve finansal sorunların da ele alındığı G20 Zirvesi’ne, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ve Almanya Başbakanı Angela Merkel de katıldı…

— “Şanghay İşbirliği Örgütü” üyesi ülkelerin devlet başkanları; 13 Eylül’de Bişkek’te düzenlenecek zirvede bir araya gelecek… Zirveye örgüt üyesi Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan devlet başkanlarının katılması bekleniyor. Türkiye’nin, Srilanka ve Belarus diyalog partneri olarak temsil edileceği zirvede; Afganistan, Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan gözlemci ülke olarak bulunacak.

— Türkiye, 1-6 Eylül arasında Rusya’nın başkenti Moskova‘da düzenlenen “23. Uluslararası Moskova Kitap Fuarı”na onur konuğu olarak katıldı. Fuarda, Türkiye’nin kültürel, sanatsal ve edebi zenginliğini yansıtan yaklaşık bin eser sergilendi. Ayrıca Türkçeden Rusçaya yapılan çevirilere hız kazandırmak için “Türk Kültür Sanat ve Edebiyatının Dışa Açılımı” çevirmenleriyle toplantı düzenlendi.

— Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping, 3-13 Eylül tarihlerini kapsayan Orta Asya turuna Türkmenistan’la başladı. Başkent Aşkabat’ta bir araya gelen Jinping ve Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhamedov, stratejik işbirliği protokolü imzaladı. Rusya’da düzenlenen G 20 Zirvesi’ne de katılan Cimping, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan’ı da ziyaret edecek. Şi Cinping’in, 13 Eylül’de Bişkek’te düzenlenecek Şanghay İşbirliği Örgütü Liderler Konseyi’nin 13. zirvesine de katılması bekleniyor.

— Türkiye-Pakistan Ortak Komando ve Özel Kuvvetler Tatbikatı 2 Eylül’de başladı.  Genelkurmay Başkanlığının internet sitesindeki açıklamaya göre, Pakistan’ın Cherat bölgesindeki tatbikat 13 Eylül’de sona erecek. İki ülkenin komando ve özel kuvvet birlikleri arasındaki koordinasyonu geliştirmek için düzenlenen tatbikata; her iki ülkeden birer komando kolu ve birer özel kuvvet timi katılıyor.